zijn potwormen gevaarlijk voor mijn compost wormen? enchytraeids

 

potwormen of witte wormen, enchytraeids

Als je wormen kweekt, of als je begint met wormen te kweken kan je zomaar even in contact komen met potwormen of witte wormen.

De witte wormen in de wormencompost is geen baby compost worm. Het is een volwaardige en meestal al volgroeide witte worm.

Zijn deze wormen gevaarlijk voor je compost wormen?

Het simpele antwoord is NEEN.

Maar nu we het toch hebben over potwormen, laten we even uitbreiden want potwormen hebben een betekenis.

Laten we even kijken naar de natuurlijke omgeving van potwormen en in welke omgeving ze zich het best voelen. Die zijn anders dan de beste omgeving voor onze compost wormen.

Witte wormen houden van een zure, heel vochtige omgeving om te overleven. Dit is zeker niet de juiste omgeving voor onze eisenia fetida's of onze dendrobena's.  Potwormen kunnen dus een signaal zijn dat de omgeving niet meer optimaal is voor onze compostwormen.

Als er inderdaad potwormen in je wormenbak rond kruipen kan je twee dingen doen naargelang de ingeschatte situatie.

Ikzelf controleer altijd eerst de vochtigheid. Hoe meer vocht, hoe meer potwormen aanwezig zullen zijn, deze zullen bovendien aangevuld worden met bruine mijten. De mijten komen vooral voor als het teveel aan vocht is veroorzaakt door teveel composterende groenten en/of fruit. Teveel vocht kan zorgen voor anaerobe toestanden met flink wat geurlast en bovendien dode compostwormen. Om de vochtigheid in een wormenbak te verminderen, vul ik de bedding meestal aan met droog karton, papier, kokosvezel of turf. (met turf moet je wel oppassen want dit kan de bedding verzuren) Indien nodig verwijder ik ook voeding (als ik teveel rotte groenten en fruit heb gegeven). Als het vocht eenmaal is ingetrokken in het karton, papier, enz. is er al één probleem uit de weg geruimd.

Ten tweede controleer ik op de zuurtegraad van de bedding. Als er teveel voeding wordt gegeven, kan de bedding verzuren en dit kan nefast zijn voor de compost wormen. Het toevoegen van een bron van calcium kan hier redding brengen. Ik gebruik persoonlijk veel gemalen eierschaal omdat dit de zuurtegraad nooit te hoog zal brengen. Wormen kunnen leven in een PH van 5 tot 8. Eierschalen kunnen de zuurtegraad optrekken tot ongeveer 7. Dit is dus ideaal voor de wormen. Als je natuurlijk geen eierschalen hebt, kan je steeds gebruik maken van gemalen oesterschelp. Dit kan je kopen in een winkel waar ze kippenvoeding verkopen. Oesterschelp brengt de ph een beetje hoger dan eierschaal. De ph kan oplopen tot 8PH, maar dit is nog steeds ok voor de wormen.
Pas op met andere calcium bronnen, sommige producten kunnen de PH waarde teveel verhogen wat ook weer giftig is voor de compostwormen.

Als conclusie kan ik schrijven dat potwormen niet gevaarlijk zijn voor compostwormen, ze kunnen zelfs als positief beschouwd worden in het composteringsproces. Potwormen geven wel het signaal dat er binnenkort wel iets verkeerd kan lopen met je wormenbak.

Wil dit nu zeggen dat we moeten panikeren zodra we witte wormen zien? Neen, helemaal niet. Potwormen zijn onderdeel van het composteringsproces en je kunt er altijd wel enkele terug vinden in de compost, zeker als deze redelijk vochtig is.

Maar als er een groot aantal potwormen aanwezig zijn in de wormenbedding, is het een teken dat er weldegelijk iets verkeerd aan het lopen is in de wormenbak. Bovendien zal een te groot aantal witte wormen een groot deel van de compostwormen voeding gaan opeten. Het is dus wel beter om potwormen onder controle te houden.

Dus nu weten we hoe het potwormen probleem kan worden opgelost. Maar nogmaals, pas op met calcium producten om de PH waarde van je bedding te verhogen. Bepaalde producten gebruik je beter niet. Je wormenbedding kan al gauw te alkalisch worden (= teveel kalk)

Ik denk dat dit zowat alles is wat ik te vertellen heb over potwormen. Als je denkt dat er nog meer punten te melden zijn, kan je gerust een comment geven. Ik lees alle comments die ik krijg. 

wat is de beste temperatuur voor mijn compost wormen?

Er zijn verschillende soorten compostwormen die in bakken kunnen worden gekweekt.

    eisenia fetida(andrei) of de "red wiggler"

    dendrobena veneta, eisenia veneta of eisenia hortensis, 3 namen voor één soort (momenteel)

    Perionyx excavatus of de blauwe worm

    Eudrilus eugeniae of de Afrikaanse worm

De eerste soort waar ik over schrijf is de eisenia fetida of andrei, de zogenaamde "red wiggler".
De eisenia andrei zou een soort zijn onder eisenia fetida. Ze zijn in elk geval zeer moeilijk 
van elkaar te onderscheiden.

Ik kweek deze soort zelf.

De eisenia kan leven tussen 1°C en 33°C.

De optimale temperatuur is tussen 15°C en 25°C.

De wormen kunnen tot 2 cocons per week produceren met een gemiddelde van 3 baby wormpjes
per cocon.

Hou er wel rekening mee dat niet alle cocons zullen uitbroeden.

De tweede soort is de dendrobena veneta, eisenia hortensis of eisenia veneta. Dit zijn drie namen
voor 1 soort naargelang de plaats. De meergekende naam is de Europese worm of dendro.

Ik kweek deze soort zelf.

De soort overleeft tussen de 1°C en 33°C (Het is mogelijk dat hogere temperaturen mogelijk zijn maar deze zijn nergens gespecifiëerd.

De optimale temperatuur is tussen de 15°C en 25°C.

De wormen kunnen 1,6 cocons per week produceren (misschien meer) met ongeveer 1,1 baby wormpjes per cocon.

Hou er ook hier rekening mee dat niet alle cocons zullen uitbroeden.

Dendro's kunnen goed tegen heel vochtige wormenbakken maar hou er rekening mee dat ze ook gevoelig zijn bij anaerobische problemen.

De derde soort is the perionyx excavatus of de "blauwe worm". Deze worm is aangepast aan subtropische en tropische omgeving en komt bij ons bitter weinig voor.

Ik kweek deze soort NIET, dus alle info is theoretisch

De blauwe worm kan leven in temperaturen tussen de 7°C en 33°C.

De optimale temperatuur is tussen 21°C en 27°C

Deze worm kan tot 19 cocons per week produceren met 1 babyworm per cocon. 

Alhoewel er vermeld wordt dat de blauwe worm in drogere bakken kan leven, melden veel kwekers

dat ze gemakkelijk kweken zoals de "red wiggler".

De laatste soort waar ik over schrijf, is de Eudrilus eugeniae of de Africaanse pier.

Ik kweek deze soort NIET zelf dus alle informatie is theoretisch.

Deze soort tolereert temperaturen tussen 7°C en 35°C.

In optimale condities kan de Afrikaanse pier 2 a 3 cocons produceren met 2 tot 3 baby wormpjes per week.

Het lijkt er op dat de Afrikaanse worm veel vlugger kan kweken dan de "red wiggler" in een gelijke omgeving.

Dit zijn de 4 meest voorkomende wormen waar ik weet van heb. Ik denk niet dat er veel kwekers zijn van de blauwe of de Afrikaanse worm hier in België of Nederland. Maar normaal kunnen cocons verzonden worden en normaal zullen een gedeelte van de cocons het transport overleven ook al duurt het even. Natuurlijk moet er rekening gehouden worden met de temperaturen die tijdens het transport voor komen.

Image by Chesna from Pixabay

Hoeveel eten mijn wormen? Hoeveel eten voor mijn compost wormen?

 

Het lijkt moeilijk om te weten te komen hoeveel voedsel je nieuwe wormenbak nodig heeft. Er is nochtans één principe dat je kan aanhouden waardoor je na enkele weken weet hoeveel je wormen eten.

Eerste regel die je niet mag vergeten:

    wormen kunnen lang overleven als je karton in de bedding mengt. Je hoeft geen "grote hoeveelheden groenten en fruit" te geven in  de beginfase.

Zolang ze bedding kunnen eten, zullen je wormen echt niet uithongeren.

Tweede regel die je altijd moet onthouden:

    Begin je wormenbak zeker 2 weken voor je je wormen ontvangt. Zeker als je een mengsel met turf of kokos vezel gebruikt.

    Meng karton in je turf en/of kokosvezel zodra je de bak klaar maakt (dus 2 weken voor je je wormen krijgt) Dit heeft de bedding de tijd om te verouderen. Hou het vochtig zoals een wormenbak hoort te zijn en de bacteriën zullen zich ontwikkelen nog voor je wormen erin geplaatst worden (want wormen eten vooral bacteriën)

Je kan er zelfs een beetje groenten afval of fruit afval bijvoegen om nog meer bacteriën te kweken.

Derde regel die je altijd moet onthouden:

Compostwormen kweken is een kwestie van ervaring. Hoe meer je het doet, hoe beter je erin wordt.
Niemand kan jou 100% uitleggen wat wel kan en niet kan want elke wormenbak is anders.

Controleer je bakken goed, elke keer je voert en je zult het gauw onder de knie hebben.

Bovenstaand zijn drie belangrijke regels die je het leven als wormenkweker veel gemakkelijker zullen maken of je keukenafval of wormchow geeft.

HET GEVEN VAN KEUKENAFVAL.

Geef je wormen in begin fase minder eten dan ze nodig hebben. Ik begin persoonlijk met 10% van het wormengewicht in keukenafval. Dus 1 kilo wormen geef ik 100 gram groenten en/of fruit.

Als alles opgegeten tegen de tijd dat je je wormen controleert, kan je 15% geven. Zo kan je meer en meer geven telkens je opnieuw voert. Zorg wel dat alles opgegeten is voor je meer voer geeft. Persoonlijk ga ik

niet boven de 40% van het wormengewicht.

Want wormen eten NIET hun volle gewicht in groenten en fruit omdat ze ook van de bedding eten. Dus 100%

voeren, is niet echt aan te raden.

DOE HET BOVENSTAANDE NIET ALS JE GEBRUIK MAAKT VAN WORM CHOW.

Met wormchow moet je, zeker in het begin, heel voorzichtig zijn. Wormchow kan gemakkelijk gaan gisten

en/of de bak verzuren. Dan slaan je wormen zeker op de vlucht en zal je er een groot aantal doden.

Met wormchow begin je met echt een heel klein beetje (zoals een snuifje zout). Als alles opgegeten is,

kan je de volgende keer een beetje meer geven. Als alles telkens opgegeten is als je terug komt, kan je dus

beetje bij beetje, meer wormchow geven tot je op een maximum grens komt. Bij gebruik van wormchow,

raad ik wel aan om elke 2 a 3 dagen de wormen te controleren. Ten eerste om problemen te voorkomen

en ten tweede omdat de hoeveelheid voeding veel minder is.

Met wormchow zijn er nog enkele regels waar je je beter aan houdt.

    Meng, zeker in het begin, de wormchow niet in de bedding maar strooi het op de bedding. Als de

wormchow gaat gisten of opwarmen (door bacteriële activiteit), kunnen de wormen weg kruipen

en zich beschermen.

Laat de wormenbak niet te vochtig worden. Teveel vocht kan zorgen voor anaerobische situaties

die zullen leiden tot een massa migratie en/of dode wormen. Dit geldt voor wormchow en keukenafval.

Wat ik toevoeg telkens als ik voedsel geef aan de wormen.

Ik zorg altijd dat er karton toegevoegd tijdens het voeren. Het is beter om ietwat teveel bedding te hebben dan te weinig.

Ik voeg ook telkens een kleine hoeveelheid gemalen eiershaal toe aan de voeding. De calcium helpt te voorkomen dat de grond te zuur wordt. En de wormen kunnen de korrels gebruiken als grit. Je kan ook gebruik maken van oesterschelp (wordt gebruikt voor de kippen)

Zo, ik denk dat ik zo ongeveer uitgelegd heb hoe je kan leren hoeveel je wormen zullen eten.

Ik kan je enkel nog succes wensen. (En hopen dat je nog blogposts van me zult lezen)

Waarom vluchten mijn wormen uit hun wormenbak? compostwormen exodus?

 

Normaal aantal wormen op de wand

Soms, als je je wormenbak, wormentoren of ander wormenhuis opent, zie je dat een hele hoop wormen de bak proberen te verlaten en zelfs uit de bak vallen. Laat me even uitleggen waarom dit gebeurt en wat je er aan kan doen.

    Ten eerste moet je wel weten dat wormen graag rond kruipen, of je dat wilt of niet. Soms zie je enkele wormen op de vochtige wanden kruipen. Als er condensatie is op de wanden, kunnen ze nog altijd adem halen en is er geen probleem.

    Een simpele geur controle en even kijken of er geen dode wormen op de bedding liggen, is normaal genoeg om problemen te herkennen en zelfs voorkomen. Een goeie wormenbak ruikt naar aarde. Er mag geen zure, rotte, ammoniak of bier geur hangen als je de bak opent.

    Als je niet graag hebt dat de wormen op de wanden van de bak hangen, kan jegewoon het deksel af laten en de bedding zelf voorzien van een plastic laag.Eens de wanden droog worden, zullen de wormen stoppen met op de wanden kruipen.

    Een andere, ongevaarlijke reden dat je wormen gaan rond wandelen is de luchtdruk. Als er een verandering is in luchtdruk kunnen wormen plotseling allemaal naar boven kruipen. Dit probleem gaat vanzelf weer over. Bovenstaande methode, een open bak, kan hier ook hulp bieden. Soms zie ik mijn eisenia fetida ook op de wanden kruipen als het veel regent.

Op het moment dat je ziet dat er stress is bij de wormen en ze massaal de bedding verlaten, zal je stappen moeten ondernemen om het potentiële probleem op te lossen.

In het merendeel van de extreme situaties, is de beste oplossing, het verwijderen van de nog levende wormen uit de bedding en de bak en ze verplaatsen naar een gezonde bedding waar ze tot rust kunnen komen.
De oplossing is dus simpel maar kan wel een vies en geurig werkje zijn. Bovendien zal het aantal dode wormen je wel ontgoochelen. (en dode wormen ruiken ook niet echt lekker)
De slechte bedding kan later hergebruikt worden, maar zal waarschijnlijk eerst moeten uitdrogen. Nadien zal je hoogstwaarschijnlijk de gedroogde bedding moeten mixen met andere producten waar je bedding uit bestaat, zoals karton, kokosvezel of turf. (turf is een gevaarlijk product als je het alleen wilt gebruiken, maar daarover later meer.

    Voor echte beginners die zelf hun wormen zoeken, wil ik wel vermelden dat je echt wel moet weten welke wormen je kan gebruiken en welke je niet kan gebruiken in een wormenbak.
Niet alle wormen kunnen overleven in een wormenbak en kunnen proberen te vluchten.
Leer dus goed welke wormen wel en welke niet kunnen worden gebruikt voor je eraan begint.

Bij het beginnen van een totaal nieuwe wormenbak kan het wel eens gebeuren dat de condities niet goed genoeg zijn voor de wormen. Soms houden de wormen gewoon niet van de nieuwe omgeving.
Indien mogelijk probeer een beetje van de oude bedding in de nieuwe bak te brengen. Zo hebben de wormen een plaats waar ze heen kunnen, als ze zich niet goed voelen in de nieuwe bedding. Na enkele dagen zullen de problemen normaal opgelost zijn.

Ben je zeker dat er geen probleem is met hun omgeving, dan kan je, zoals hierboven al beschreven, licht gebruiken om de wormen in de bak te houden. Wormen haten licht en vluchten zo diep mogelijk.

Een beetje gelijklopend is het probleem met steriel materiaal. Als je de bedding die je gebruikt, steriel is, kunnen de wormen niets eten en zetten ze het op een lopen. Wormen eten namelijk bacteriën en in een steriele omgeving vind je geen bacteriën of microben.
Probeer dus een wormenbak klaar te hebben, enkele weken voor je er wormen in plaatst. Persoonlijk heb ik altijd enkele voorloop bakken waarin ik geoogste wormen kan plaatsen. Ik maak die bakken een 2 tal weken voor ik er wormen in plaats.

Een groot probleem dat steeds terug komt bij beginners is het feit dat ze de wormen niet met rust laten. Als je elk uur gaat controleren, zullen de wormen gaan lopen. 
Controleer de wormenbak elke 2 a 3 dagen of wacht langer tussen controles als je de bak meer gewoon bent. Wormen houden er niet van als je meermaals per dag gaan checken of ze gezond zijn.

Te veel voeding geven, kan leiden tot een zure bedding in de wormenbak. Ik raad beginners altijd aan om niet te beginnen met wormchow of meel en zelfs met composterende groenten heel spaarzaam om te gaan in het begin. Zolang je aan het leren bent hoeveel voeding je mag geven, kan je beter je hoeveelheid voeding stelselmatig verhogen per sessie zodra je ziet dat de wormen alles hebben opgegeten. Begin bijvoorbeeld met 100 gram groenten voor 1 kg wormen, als dat op is, kan je 200 gram groenten geven. Als je telkens een beetje meer geeft, leer je hoe vlug je wormen alles verwerken. Bovendien zal een oudere bak meer voeding verwerken dan een nieuwe bak.

Teveel water kan leiden tot zuurstof tekort voor de wormen en een opbouw van gevaarlijke gassen.

De meeste van mijn bakken hebben geen drainage gaten. Dat kan omdat ik de gewoonte heb om de vochtigheid te testen. Leren de vochtigheid testen in je wormen bak is een kwestie van ervaring. Hoe meer je het doet, hoe beter je wordt erin.
Voor de meeste beginners stel ik wel voor om bakken te gebruiken met drainage gaten erin. Fouten zijn vlug gemaakt en wormen kunnen duur worden na enkele mislukkingen.

Zoals hierboven reeds vermeld, heeft een goeie wormenbak weinig geur. Je dient wel een onderscheid te maken tussen de geur van de bedding en de geur van composterende groenten. Soms ruik je iets wat minder lekker ruikt. Maar het is ook mogelijk dat bijvoorbeeld 1 rotte aardappel de geur verspreidt. Dit is niet gevaarlijk voor de wormen als er plaats genoeg is om weg te kruipen. De aardappel zal verder composteren en op een bepaald moment gaan de wormen eropaf.

Als de wormenbak een zuurstof tekort heeft, kan de geur echt penetrant zijn. Er zijn wel verschillende geuren mogelijk.

Een heel rotte geur die je bijna doet braken, wordt meestal veroorzaakt door een groot aantal gestorven wormen. Want dode wormen ruiken niet lekker.

Een zure geur komt door een te grote hoeveelheid voedsel. En misschien een tekort aan calcium. Vooral als je worm chow gebruikt.

Hou steeds rekening met de vochtigheid van de groenten die je als voedsel geeft aan de wormen. Groenten bevatten een heel groot percentage aan vocht.

Een ammonia geur kan komen door een te grote hoeveelheid stikstof in de bedding of een te dikke laag groenten en fruit. Dit kan er ook voor zorgen dat de massa verwarmt door bacteriële activiteit. De gemakkelijkste oplossing staat hierboven vermeld, red en verplaats de wormen. De zure bak kan aangevuld worden met koolstof zoals karton of kokosvezel. Na enige tijd zal de bedding uitdrogen en weer gezond worden.

De geur van verschaald bier kan komen door gisting. Dit gebeurt vooral als je teveel voedert met wormchow. De vergisting wordt gebruikt voor het maken van alcohol. Voor wormen is dat niet de beste woonplaats.

Om problemen met vergisten tegen te gaan, kan je best voeding boven op de bedding leggen (wormchow) Zo kunnen de wormen altijd onderduiken als het meel tijdelijk ontoegankelijk wordt. Hou er wel rekening mee dat je best niet teveel voert in het begin.

Een geurloos probleem is een te hoge PH in the bedding. Hoe hoger de ph hoe minder zuur de bodem is. Een PH van 7 is optimaal voor wormen. Beginners die gebruik maken van turf voegen best calcium toe om alles wat minder zuur te maken. Maar pas op waarmee je de zuurtegraad verhoogt. Bepaalde producten kunnen de zuurtegraad veel te hoog brengen waardoor de wormen wegvluchten. Deze compost is ook niet erg gezond voor de meeste planten en groenten; De PH meten kan door middel van bepaalde producten die je dient aan te kopen. Daarom gaat het nog wel eens verkeerd. Persoonlijk gebruik ik een mix van grondstoffen vermengd met het turf en verbrijzelde eierschalen om wat meer calcium toe te voegen. Eierschalen zullen de grond nooit te zuur maken. Ook oester grit (normaal voor kippen) kan de grond wat calcium rijker maken zonder de PH te hoog te brengen.

Zoals meestal, kan je best de wormen verplaatsen naar een nieuwe bedding. Gebruik de kalkrijke bedding door deze te mengen met wat meer turf of andere zure grondstoffen om de PH rond 7 te brengen.

De wormen kunnen het te warm krijgen door 2 redenen:

• Het kan dat er teveel groen materiaal gegeven wordt zodat de bacteriële activiteit de temperatuur omhoog drijft. De temperatuur zal dan al gauw veel te hoog liggen voor de wormen. Als de wormen een plaats hebben waar ze zich kunnen verschuilen, zal dit niet voor problemen zorgen. Anders kruipen ze alle richtingen uit.
• De wormenbak staat misschien in de zon. Let er gedurende de volledige dag op dat de wormenbak altijd in de schaduw staat. Een klein beetje zon, gedurende een korte periode kan de temperatuur de hoogte in duwen.

De wormen kunnen het te koud krijgen. Hou de wormenbak altijd boven de 5°C. Cocons kunnen vriestemperatuur aan maar wormen zullen vervriezen en sterven. Pas op met winderige plaatsen want wind kan de temperatuur drastisch verlagen.

De wormenbedding is te droog.

De bedding dient altijd enkele druppels water te bevatten. Als je de bedding samen knijpt (niet de wormen) kan je één tot enkele druppels water zien uit druipen. Dat is de juiste vochtigheid voor de wormenbak. Een beetje vochtiger kan ook maar laat het niet te ver komen

De bedding is te oud.

Het is mogelijk maar de kans dat dit het probleem is, is heel klein. A-V een youtuber die wormen kweekt heeft wormenbakken die meer dan 250 dagen oud zijn. In die tijd kan je wel eens oogsten en verversen.

Teveel vibratie door voertuigen of machines (bv de wasmachine of de droogkast) kan er voor zorgen dat de wormen het op een lopen zetten. Wormen staan graag op een rustige plaats. 

Ik denk dat ik nu wel de meeste problemen met vluchtende wormen heb opgenoemd. Intussen heb ik in feite al een groot percentage van de meest voorkomende problemen opgelost. Indien er nog iets bij geplaatst moet worden dan update ik dit bericht zo vlug mogelijk.