Look is soms geliefd en soms gehaat. Sommigen krijgen niet genoeg van hun looksaus of lookboter. Anderen lopen liever een blokje om voor ze ook maar een praatje willen maken met een looketer.
Als je look haat, dan kan ik je jammer genoeg niet helpen. Hou je wel van look en zou een veldje look aangenaam en welkom zijn, lees dan verder hoe je look kan planten, kweken en oogsten.
 |
| jonge lookplantjes in november |
officiële naam: allium sativum
Nederlandse naam: look, knoflook
Origine: Look zou het eerst gevonden zijn in midden azië. Er is geen volledige zekerheid omdat look al zolang gekend is bij de mensen.
Standplaats: Een goed doorlatende grond met veel afgewerkte compost zal de planten groter en dikker maken. Het is beter om geen compost aan te voeren als deze compost nog niet helemaal klaar is. Zorg dat de grond niet teveel water vasthoudt want dan kan de look gaan rotten.
- licht: Look houdt van heel veel licht. Dus een lekker zonnige plaats is aangeraden.
- temperatuur: In de winter kan een lookplant tot -35°C aan. Dus een vriesweer is zeker geen probleem voor look. Daarom is het ook goed om de lookteentjes al in oktober of november te planten in plaats van maart het volgende jaar. Je krijgt er dikkere knoflook bollen voor in ruil.
De plantjes zullen zich goed beginnen ontwikkelen in een grond temperatuur van 5°C tot 30°C.
Luchtvochtigheid: Alhoewel de manier van groeien niet echt gevaarlijk is om hoge luchtvochtigheid te ontwikkelen tussen de bladeren, toch is het beter de teentjes niet te dicht bij elkaar te planten. Een plantafstand van 10 cm in de rij en minimum 25 cm tussen de rijen is de veiligste manier om schimmels te voorkomen.
potgrond:
- welke grond: Look houdt van goed drainerende losse grond met goeie voeding.
- hoeveel: Als je look plant in potten, kan je de lookplantjes dichter bij elkaar zetten, als je ze droog kan zetten op natte dagen. De teentjes 5 cm diep planten is geen overbodige luxe. De wortels kunnen de teentjes de hoogte in duwen waardoor ze op de grond komen te liggen, tijdens de startgroei van de wortels als je de teentjes niet diep genoeg plant.
- verpotten: lookplantjes moeten eigenlijk niet verplant worden omdat ze best geplant worden waar er onmiddellijk genoeg plaats is.
water geven:
- wanneer: Bitter weinig. In de winter moet er zeker geen water gegeven worden. In het voorjaar zal de voorjaarsregen normaal voor genoeg water zorgen. In een droge zomer is het toch beter om wekelijks wat water te geven. Water geven tot ongeveer 3 cm diep is meer dan genoeg.
- hoe: Als de plantjes dichter staan, kan je beter onderaan de plant water geven. In een veld mogen ze gerust van bovenaf water krijgen.
voortplanting:
- hoe:
- Je kan je lookplanten laten bloeien en zo verder kweken maar het hoeft helemaal niet zo moeilijk te zijn.
Uit de knoflookteentjes die geplant worden, zullen er nieuwe lookknollen groeien. Elk teentje zal een knol van verschillende teentjes worden. Als je op tijd de bloem verwijdert, gaat de meeste energie naar de knol en zullen de teentjes dikker worden. Van diezelfde teentjes die je oogst, kan je het volgende seizoen weer nieuwe knoflook knollen kweken. Zo heb je jaar op jaar je eigen voorraad in huis. - wanneer: Normaal plant je ongeveer in oktober of november en oogst je ongeveer rond juli als bijna al het loof bruin is geworden. Van de knoflookteentjes die je oogst in juli kan je er in oktober alweer in de grond planten voor het volgende jaar.
- welke potgrond: Knoflook houdt van een goed doorlatende grond en een beetje bemesting. Gebruik geen jonge compost want daar houdt knoflook niet zo van. Een oudere belegen compost in de grond of op de grond voor je plant, is de beste keuze (tenzij je natuurlijk organische mest koopt)
potentiële bloei:
- wat:
- Bloemen van look kunnen heel belangrijk zijn. Veel koks houden van de afgeknipte top die de bloem moet vormen. De bloem heeft voor mij niet echt veel nut want ik plant de geoogste teentjes. Ik knip daarom de bloemvormende stengel af zodat de energie terugkeert naar de look knol. natuurlijk eet ik de bloemstengel wel op. De smaak is inderdaad erg lekker.
- wanneer:
- De bloem groeit ongeveer vanaf mei, juni.
- wat er mee aanvangen:
- Ik snij de bloemstengel af op het moment dat deze een krul begint te vertonen. De rest van de energie wordt dan naar de knol gericht in plaats van naar de bloem. Zachte hals look zal minder bloeien dan de harde hals look. Maar het principe blijft hetzelfde.
- Wil je het eens anders aanpakken, dan kan je de look bloem laten groeien. In plaats van zaadjes zullen er kleine knoflook teentjes aan groeien. Soms duurt het wel 2 jaar voor je er effectief knoflook van kan oogsten. Maar het is eens een andere manier van werken.
bemesten:
- wanneer:
- Bemesten doe je bij look beter vooraf en met een rijpe compost. Jongere compost kan de ajuinvlieg aan trekken en is ook niet echt bevorderlijk voor look.
- hoeveel:
- Look heeft niet zoveel bemesting nodig. De plant krijgt de grote knollen vooral door de lange groeiperiode van wel 8 maand.
- welke bemesting:
- Zoals reeds vermeld, kan een rijpe compost zorgen voor gezonde knollen. Ik bemest persoonlijk alleen nog met compost en nettel thee. Ik koop geen bemesting meer.
knippen of snoeien:
- wanneer:
- Als je de knoflook teentjes wilt oogsten zal je de bloemtop moeten verwijderen als die begint te krullen.
- hoe:
- Met een schaar of mes is de stengel makkelijk in te korten.
- waarom:
- Om de knoflookteentjes nog dikker te maken. Tijdens de bloei verliest de plant de meeste energie en dus ook omvang.
problemen:
- probleem en oplossing:
- preivlieg, preimineervlieg en preimot. Deze kunnen zorgen voor een groot aantal schadegevallen bij de ajuin familie. Vooral de sjalot, de ui en de prei kunnen vernield worden maar de look planten zijn er ook niet vrij van.
Om deze beestjes te vlug af te zijn, werk je best met insectengaas. Beter voorkomen dan genezen.
Bij schade van één van deze drie diertjes, zal je gaatjes zien in de stengel ter hoogte van de grond. De vrouwtjes leggen eitjes en de uitgekomen maden vreten zich vol met de jonge plantjes.
Er komen meer problemen voor bij hobby tuiniers dan bij de professionele kweek. Toch kan een plaag zorgen voor heel wat schade bij de boeren. - Preiroest is een schimmelziekte die voor komt als er veel regen komt en de temperatuur tussen de 15 a 20*C is. Eens de ziekte begint, is er weinig aan te doen. De plantjes niet te dicht bij elkaar zetten zodat er voldoende lucht doorheen kan, is een goeie start. Probeer ook zo hygiënische mogelijk te werken. Maar als de roest in de streek aanwezig is, is de kans groot dat de rijpere planten in de problemen zullen raken als er niet op tijd geoogst wordt. Naar het schijnt mag je niet te weinig stikstof maar zeker ook niet teveel stikstof gebruiken bij allium soorten omdat dit het blad verzwakt.
Persoonlijk heb ik nog geen roest gehad op mijn look, wel op mijn prei. Maar ik zal zeker niet beweren dat look bij mij nooit geen schimmelziekte zal krijgen. - witrot of SCLEROTIUM CEPIVORUM kan voor komen op alle allium familieleden, dus ook look. Deze schimmel kan zowel de jonge plant vernietigen als de knoflook knol doen rotten. Eens deze schimmel aanwezig is in de grond, dien je je look, ui, prei of andere allium soorten te gaan planten in een ander stuk grond dat niet besmet is. De schimmel kan tot 15 jaar overleven in de grond eens aanwezig. Bij jonge plantjes zal je niet veel zien gebeuren, het plantje zal sterven en rotten. Bij meer volwassen planten kan je een wit pluis zien hangen onderaan de knollen en zwarte sclerotien. Dit pluis is de schimmel die de plant aantast. De knol zal afsterven in de grond of , indien reeds geoogst, in de opbergruimte waar de knol mogelijk alle andere knollen mee besmet.
- voorzorgsmaatregelen:
- Een insectengaas beschermt de jonge plantjes van mogelijke bedreigingen.
- Het gebruik van natuurlijke bemesting kan de plantjes sterk genoeg maken om de meeste ziektes te vermijden. Dit wil natuurlijk niet zeggen dat je met perfecte grond nooit problemen zult krijgen. De ene grond is ook de andere niet daarom zal de ene ziekte ook meer voor komen in bepaalde streken dan in andere.
Dit is ongeveer alle informatie (op enkele ziektes na) die je nodig hebt om look te kweken. Misschien nog even deze informatie doorgeven voor ik het bericht af sluit.
Look kan je lang bewaren als je het droogt. Drogen van look is niet moeilijk. Leg de look open in de zon gedurende 1 a 2 dagen zodat de buitenlaag goed droogt. Nadien kan je de look bewaren in een donkere ruimte met veel luchtbeweging om de plant verder te drogen gedurende 4 tot 6 weken. Ikzelf droog mijn look in mijn 'kot' waar ik de look open spreid op een tafel. Ik leg geen knoflook op elkaar maar plaats ze allemaal in één laag met nog alle bladeren eraan.
Eenmaal gedroogd, kan je de gedroogde stengel afsnijden op ongeveer 5 cm van de knol. Deze knollen kan je dan bijvoorbeeld in de keuken bewaren tot je ze gebruikt of in een hok tot je ze weer uit plant in oktober of november.
